6098 Yeni Borçlar Kanununa göre Zamanaşım süreleri
Zamanaşımı
A. Süreler
I. On yıllık zamanaşımı
MADDE 146- Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık zamanaşımına tabidir.
II. Beş yıllık zamanaşımı
MADDE 147- Aşağıdaki alacaklar için beş yıllık zamanaşımı uygulanır:
1. Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi diğer dönemsel edimler.
2.
Otel, motel, pansiyon ve tatil köyü gibi yerlerdeki konaklama
bedelleri ile lokanta ve benzeri yerlerdeki yeme içme bedelleri.
3. Küçük sanat işlerinden ve küçük çapta perakende satışlardan doğan alacaklar.
4.
Bir ortaklıkta, ortaklık sözleşmesinden doğan ve ortakların
birbirleri veya kendileri ile ortaklık arasındaki; bir ortaklığın
müdürleri, temsilcileri, denetçileri ile ortaklık veya ortaklar
arasındaki alacaklar.
5.
Vekâlet, komisyon ve acentalık sözleşmelerinden, ticari simsarlık
ücreti alacağı dışında, simsarlık sözleşmesinden doğan alacaklar.
6.
Yüklenicinin yükümlülüklerini ağır kusuruyla hiç ya da gereği gibi
ifa etmemesi dışında, eser sözleşmesinden doğan alacaklar.
III. Sürelerin kesinliği
MADDE 148- Bu ayırımda belirlenen zamanaşımı süreleri, sözleşmeyle değiştirilemez.
IV. Zamanaşımının başlangıcı
1. Genel olarak
MADDE 149- Zamanaşımı, alacağın muaccel olmasıyla işlemeye başlar.
Alacağın
muaccel olmasının bir bildirime bağlı olduğu hâllerde, zamanaşımı
bu bildirimin yapılabileceği günden işlemeye başlar.
2. Dönemsel edimlerde
MADDE 150- Ömür
boyunca gelir ve benzeri dönemsel edimlerde, alacağın tamamı için
zamanaşımı, ifa edilmemiş ilk dönemsel edimin muaccel olduğu günde
işlemeye başlar.
Alacağın tamamı zamanaşımına uğramışsa, ifa edilmemiş dönemsel edimler de zamanaşımına uğramış olur.
V. Sürelerin hesaplanması
MADDE 151- Süreler
hesaplanırken zamanaşımının başladığı gün sayılmaz ve zamanaşımı
ancak sürenin son günü de hak kullanılmaksızın geçince gerçekleşmiş
olur.
Zamanaşımı sürelerinin hesaplanmasında da, borçların ifasındaki sürelerin hesaplanmasına ilişkin hükümler uygulanır.
B. Bağlı alacaklarda zamanaşımı
MADDE 152- Asıl alacak zamanaşımına uğrayınca, ona bağlı faiz ve diğer alacaklar da zamanaşımına uğramış olur.
C. Zamanaşımının durması
MADDE 153- Aşağıdaki durumlarda zamanaşımı işlemeye başlamaz, başlamışsa durur:
1. Velayet süresince, çocukların ana ve babalarından olan alacakları için.
2.
Vesayet süresince, vesayet altında bulunanların vasiden veya
vesayet işlemleri sebebiyle Devletten olan alacakları için.
3. Evlilik devam ettiği sürece, eşlerin diğerinden olan alacakları için.
4. Hizmet ilişkisi süresince, ev hizmetlilerinin onları çalıştıranlardan olan alacakları için.
5. Borçlu, alacak üzerinde intifa hakkına sahip olduğu sürece.
6. Alacağı, Türk mahkemelerinde ileri sürme imkânının bulunmadığı sürece.
7.
Alacaklı ve borçlu sıfatının aynı kişide birleşmesinde, birleşmenin
ileride geçmişe etkili olarak ortadan kalkması durumunda, bu
durumun ortaya çıkmasına kadar geçecek sürece.
Zamanaşımını
durduran sebeplerin ortadan kalktığı günün bitiminde zamanaşımı
işlemeye başlar veya durmadan önce başlamış olan işlemesini
sürdürür.
D. Zamanaşımının kesilmesi
I. Sebepleri
MADDE 154- Aşağıdaki durumlarda zamanaşımı kesilir:
1. Borçlu borcu ikrar etmişse, özellikle faiz ödemiş veya kısmen ifada bulunmuşsa ya da rehin vermiş veya kefil göstermişse.
2.
Alacaklı, dava veya def’i yoluyla mahkemeye veya hakeme
başvurmuşsa, icra takibinde bulunmuşsa ya da iflas masasına
başvurmuşsa.
II. Birlikte borçlulara etkisi
MADDE 155- Zamanaşımı
müteselsil borçlulardan veya bölünemeyen borcun borçlularından
birine karşı kesilince, diğerlerine karşı da kesilmiş olur.
Zamanaşımı asıl borçluya karşı kesilince, kefile karşı da kesilmiş olur.
Zamanaşımı kefile karşı kesilince, asıl borçluya karşı kesilmiş olmaz.
III. Yeni sürenin başlaması
1. Borcun ikrar edilmesi veya karara bağlanması hâlinde
MADDE 156- Zamanaşımının kesilmesiyle, yeni bir süre işlemeye başlar.
Borç bir senetle ikrar edilmiş veya bir mahkeme ya da hakem kararına bağlanmış ise, yeni süre her zaman on yıldır.
2. Alacaklının fiili hâlinde
MADDE 157- Bir
dava veya def’i yoluyla kesilmiş olan zamanaşımı, dava süresince
tarafların yargılamaya ilişkin her işleminden veya hâkimin her
kararından sonra yeniden işlemeye başlar.
Zamanaşımı, icra takibiyle kesilmişse, alacağın takibine ilişkin her işlemden sonra yeniden işlemeye başlar.
Zamanaşımı, iflas masasına başvurma
sebebiyle kesilmişse, iflasa ilişkin hükümlere göre alacağın
yeniden istenmesi imkânının doğumundan itibaren yeniden işlemeye
başlar.
E. Davanın reddinde ek süre
MADDE 158- Dava veya def’i; mahkemenin yetkili veya görevli olmaması ya da düzeltilebilecek bir yanlışlık yapılması yahut vaktinden
önce açılmış olması nedeniyle reddedilmiş olup da o arada
zamanaşımı veya hak düşürücü süre dolmuşsa, alacaklı altmış günlük
ek süre içinde haklarını kullanabilir.
F. Taşınır rehni ile güvenceye bağlanmış alacakta
MADDE 159-
Alacağın bir taşınır rehniyle güvenceye bağlanmış olması, bu alacak
için zamanaşımının işlemesine engel olmaz; bununla birlikte
alacaklının, hakkını rehinden alma yetkisi devam eder.
G. Zamanaşımından feragat
MADDE 160- Zamanaşımından önceden feragat edilemez.
Müteselsil borçlulardan birinin feragat etmiş olması, diğerlerine karşı ileri sürülemez.
Bölünemez bir borcun borçlularından birinin feragat etmiş olması durumunda da aynı hüküm uygulanır.
Asıl borçlunun feragati de kefile karşı ileri sürülemez.
H. İleri sürülmesi
MADDE 161- Zamanaşımı ileri sürülmedikçe, hâkim bunu kendiliğinden göz önüne alamaz.
Yorumlar
Yorum Gönder