HACZEDİLMEZLİK ŞİKAYETİNİN SÜRESİ

HACZEDİLMEZLİK ŞİKAYETİNİN SÜRESİ

Av.Talih Uyar

Haczedilmezlik şikayetinin ileri sürülebileceği süre hakkında yasada özel bir hüküm bulunmadığından, bu konuda şikayet süresine ilişkin genel hükümler uygulanır. Bu nedenle kural olarak haczedilmezlik iddiasının, yedi gün’lük şikayet süresi içinde ileri sürülmesi gerekir. Bu durumda yedi günlük süre, «haczin öğrenilmesinden» itibaren işlemeye başlar. Yani, haciz borçlunun huzurunda veya borçlu adına Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebligat yapılabilecek «birlikte oturan, eşi, aile fertleri, hizmetçisi» huzurunda yapılmışsa (3494 sayılı yasa ile değişik İİK. mad. 103) -artık kendisine ayrıca 103 davetiyesi gönderilmeyeceğinden- haciz tarihinden itibaren; eğer haciz gerek borçlunun ve gerekse borçlu adına tebligatı alabilecek kişilerin yokluğunda yapılmışsa, 103 davetiyesinin tebliğinden itibaren, işlemeye başlar. 103 davetiyesi ile, yokluğunda haciz yapılan borçluya «üç gün içinde haciz tutanağını incelemek için» süre verildiğinden, borçlu 103 davetiyesinin kendisine tebliği üzerine, icra dairesine giderek herhangi bir beyanda bulunursa bu tarihte haczi öğrenmiş sayılır ve şikayet süresi bu tarihten itibaren işlemeye başlar. Eğer borçlu, 103 davetiyesinin kendisine tebliğinden sonra, haciz tutanağını incelemek için icra dairesine gitmezse, üç günlük sürenin bitiminde haciz tutanağını incelemiş ve haczi öğrenmiş sayılır (farzedilir). Bu son durumda, şikayet süresi, «üç günlük sürenin sona ermesinden itibaren» işlemeye başlar...(1)

Yüksek mahkeme, şikayetin yedi gün içinde yapılabileceği durumlar hakkında;

√ «Meskeniyet şikayetinin kamu düzeni ile ilgili bulunmadığını, bu nedenle haczin öğrenilmesinden itibaren yedi gün içinde yapılması gerekeceğini»(2)

√ «İİK. 82/9 uyarınca, haczedilmemesi gereken ‘ordu ve zabıta hizmetlerinden malûl olanlara bağlanan emekli maaşlarının’ haczedilmesi halinde, yapılacak şikayetin yedi günlük süreye bağlı olduğunu»(3)

√ «Finansal kiralama (leasing) sözleşmesine konu olan taşınır malın kiracının borcundan dolayı haczedildiğini öğrenen kiralayanın, yedi gün içinde haczin kaldırılması için icra mahkemesine başvurması (şikayette bulunması) gerekeceğini»(4)

√ « ‘Maaşından yapılan kesintinin İİK. 83. maddesine aykırı olduğu’ yönündeki şikayetin yedi günlük süreye bağlı bulunduğunu»(5)

√ « ‘Belediye encümeni (meclisi) kararıyla kamu hizmetine tahsis edilmiş olan’ mallara ilişkin haczedilmezlik şikayetinin yedi günlük süreye bağlı olduğunu»(6)

√ «Yurtdışından bağlanan emekli maaşının tamamının haczinin mümkün olup, bu konuya yönelik şikayetin yedi günlük süreye bağlı olduğunu»(7)

√ «İİK. 82/2’de öngörülen zat ve meslek için gerekli eşyaların haczedilmezliğine ilişkin şikayetin yedi günlü süreye bağlı olduğunu»(8)

√ «Haczedilmezlik şikayetinin haczin öğrenildiği tarihten itibaren -ve kural olarak- yedi gün içinde yapılabileceğini»(9)

Buna karşın şikayetin süresiz olarak yapılabileceği durumlar hakkında;

√ «Bağ-Kur Kanunu uyarınca bağlanmış olan aylıkların nafaka borcu dışında haczedilmesi halinde, borçlunun süresiz şikayet yoluyla haczin kaldırılmasını sağlayabileceğini»(10)

√ «775 sayılı Gecekondu Kanunu uyarınca, ‘belediyelerce tahsis edilen arsa, yapı ve binaların haczedilemeyeceğine’ ilişkin hükmün kamu düzeniyle ilgili olması nedeniyle, buna değinen şikayetin süreye bağlı olmadığını»(11)

√ «506 sayılı SSK Kanununun 121. maddesine dayalı olarak yapılan haczedilmezlik şikayetinin süreye bağlı olmadığını»(12)

√ «Kooperatifin borcu nedeniyle kendisine İİK. 89’a göre haciz ihbarnamesi gönderine ortağın, süresiz şikayet yoluyla haciz ihbarnamesinin iptalini sağlayabileceğini»(13)

√ «Kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak ileride koşullar gerçekleştiğinde borçlu (müteahhit) adına tescili yapılacak olan taşınmazın tapu kaydına borçlunun (müteahhidi borcundan dolayı haciz konulması halinde, tapuda taşınmaz maliki görülen kişinin süresiz şikayet yoluyla haczin kaldırılmasını sağlayabileceğini»(14)

√ «Belediyelerin niteliği gereği kendiliğinden kamuya tahsisli -İller Bankası payı, vergi, resim ve harçlar, cenaze arabası, çöp arabası, ambulans, otobüs, itfaiye aracı vb... gibi- mal ve haklarına ilişkin haczedilmezlik şikayetinin süreye bağlı olmadığını»(15)

√ «Üzerinde ipotek bulunmayan taşınmazda yer alan tamamlayıcı parça (mütemmim cüz) ve eklentilerinin (ve teferruatının) haczedilmeyeceğine ilişkin şikayetin süreye bağlı olmadığını»(16) (17)

√ «Kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca, ileride borçlu müteahhide verilmesi öngörülen ancak henüz mülk (arsa) sahibi adına tapuda kayıtlı bulunan taşınmazla ilgili olarak, mülk sahibine gönderilen haciz ihbarnamesinin süresiz şikayet yoluyla iptalinin sağlanabileceğini»(18)

√ «Birinci haciz ihbarnamesine itiraz etmiş olan üçüncü kişiye çıkarılan ikinci haciz ihbarnamesinin iptaline yönelik şikayetin süreye bağlı olmadığını»(19)

√ «Haczedilen menkullerin taşınmaz üzerinde kurulu olan ipoteğin mütemmim cüz (tamamlayıcı parça) ve teferruatı (eklentisi) olması nedeniyle, İİK. 83c uyarınca haczedilemeyeceğine ilişkin şikayetin süreye bağlı olmadığını»(20)

√ «İİK. 89’da düzenlenen ihbarnameler birbirine bağlı ve birbirini tamamlayan işlemler olduğundan, birinci haciz ihbarnamesinin usulsüz olarak tebliğ edilmiş olması halinde, bunun öğrenilmesinden itibaren yasal süresi içinde icra dairesine itiraz edilmesi koşuluyla, ikinci haciz ihbarnamesine karşı süresiz olarak şikayet edilerek iptalinin sağlanabileceği»(21)

√ «İcra takibiyle ilgisi bulunmayan kişilerin hak ve alacağının haczi için, üçüncü kişiye gönderilen haciz ihbarnamesinin süresiz şikayet yoluyla iptalinin sağlanabileceği»(22)

√ «Ferdi ilişkiye geçilmedikçe ve kooperatif herhangi bir şekilde dağılmadıkça, ortağın kooperatif payının haczedilemeyeceğini, kamu düzeniyle ilgili bu hususa aykırı olarak, kooperatife gönderilen haciz ihbarnamesinin süresiz şikayet yoluyla iptalinin sağlanabileceğini»(23)

√ «Limited şirket ortağına, şirkete olan borcu yönünden -ortak, şirkete göre üçüncü kişi konumunda bulunmadığından ‘haciz ihbarnamesi’ gönderilemeyeceğini, buna rağmen gönderilen haciz ihbarnamesinin süresiz şikayet yoluyla iptalinin sağlanabileceğini»(24)

√ «Tüzel kişiliği bulunmayan üçüncü kişilere gönderilen haciz ihbarnamelerinin sonuç doğurmayacağını, bu konuda yapılacak şikayeti süreye bağlı olmadığını»(25)

√ « ‘5434 sayılı kanuna göre bağlanan emekli maaşının İİK. 82/9. maddesine göre haczedilemeyeceği’ yolundaki şikayetin süreye bağlı olmadığını»(26)

√ « ‘Taşınmaz satış vaadi’ne dayalı olarak tescil kararı alınmasından sonra, daha önce konulan hacizlerin kaldırılması için yapılacak şikayetin süreye bağlı olmadığını»(27)

√ «İcra müdürlüğünün ‘gerçek borçluya ait olmayan bir taşınmazı haczettirmiş olduğunu’ belirten şikayetin süreye bağlı olmadığını»(28)

√ « ‘İşçi malûliyet aylığının haczedilemeyeceğine’ ilişkin kuralın kamu düzeni ile ilgili olduğunu ve buna ilişkin şikayetin süreye bağlı olmadığını»(29)

√ «İİK. mad. 82/1’e giren nedenlere dayanan şikayetin süresiz olarak yapılabileceğini»(30)

Ve, şikayet süresinin başlangıcı ve şikayet tarihi hakkında;

√ «Haczedilmezlik şikayetinin süresinin haczin öğrenildiği tarihte başlayacağını, sonradan gönderilen 103 davetiyesinin sonucu etkilemeyeceğini»(31)

√ «Şikayet tarihinin harcın ödendiği (yatırıldığı) tarih olduğunu»(32)

√ «Borçlunun en geç kıymet takdir raporunun tebliğ edildiği tarihte hacizden haberdar olduğunun kabulü gerekeceğini»(33)

√ «Kural olarak haciz işleminin borçluya tebliği tarihinin veya -koşulların oluşması halinde belgelenebilir nitelikteki- borçlunun haczi öğrendiği tarihin şikayet süresinin başlangıcına esas alınacağını»(34)

√ «Haczedilmezlik şikayetinde şikayet süresinin, haczin öğrenildiği tarihten itibaren başlayacağını»(35)

√ «Şikayet süresinin asile değil, vekile yapılan tebligat esas alınarak hesaplanacağını»(36)

√ «Haczedilmezlik şikayetinin başvurma harcına bağlı olduğunu»(37)

√ «Borçluya yokluğunda haciz yapıldığına ilişkin 103 davetiyesinin veya kıymet takdiri raporunun tebliğ edilmemiş olması halinde, şikayet süresinin işlemeye başlamamış olacağını»(38)

√ «Yedi günlük haczedilmezliğe ilişkin şikayet süresinin başlangıcının 103 davetiyesinin borçluya tebliğ edildiği tarih değil, fiili haciz ve kıymet takdiri tutanağının borçluya tebliğ edildiği tarih olduğunu»(39) (40)

√ «Borçlunun yokluğunda yapılan hacizlerde, haciz tutanağının bir örneğinin hazır bulunan borçlunun yakınına verilmemiş olması halinde, borçlunun haczi ‘haciz tarihinde’ öğrenmiş sayılmayacağını»(41)

√ «Taşınmazının tapu kaydına haciz konulan ve kendisine ayrıca tebligat yapılmamış olan borçlunun, icra dosyasını inceleyip dosyadaki belgelerin fotokopisini aldığı tarihte haczi öğrenmiş sayılacağını»(42)

√ «Haczin, borçlunun veya borçlu adına Tebligat Kanunu’na göre tebligatı almaya yetkili kişilerin yokluğunda yapılması halinde, şikayet süresinin ‘haciz tarihi’nden değil, ‘103 davetiyesinin tebliği’nden itibaren işlemeye başlayacağını»(43)

√ «Borçluya 103 davetiyesi gönderilemeyen durumlarda, borçlunun haczi daha önce öğrendiğine dair dosyada bilgi ve belge bulunmaması ve alacaklının da bu hususu ileri sürüp kanıtlamaması halinde borçlunun yaptığı şikayetin süresinde sayılması gerekeceğini»(44)

√ «Borçlunun en geç, satış ilanının kendisine tebliği ile haczi öğrenmiş sayılacağını»(45)

√ « ‘Taşınmazına haciz konulduğu’ borçluya 103 davetiyesi ile tebliğ edilmemiş olması halinde, ‘haczi öğrenme tarihi’ borçludan sorularak, şikayet süresinin geçirilip geçirilmediğinin araştırılması gerekeceğini»(46)

√ «Haczi öğrenme tarihinin icra mahkemesinde tanıkla isbat edilemeyeceğini»(47)

√ «Haciz tutanağının bir örneğinin borçlu borçlu adına tebligatı alabilecek -birlikte oturan eşine, hizmetçisine- birisine verilmesinin, borçluya tebliğ hükmünde olduğunu (ve şikayet süresinin bu tarihten itibaren işlemeye başlayacağını)»(48)

√ «Haczedilmezlik şikayetinin, paranın alacaklıya ödendiği tarihe kadar yapılabileceğini»(49)

√ «İhtiyati haczin uygulanmasından sonra teminatın iadesine muvafakat eden borçlunun, en geç bu tarihte haczi öğrenmiş sayılacağını, yedi günlük şikayet süresinin bu tarihten itibaren işlemeye başlayacağını»(50)

√ «Borçluya gönderilen 103 davetiyesinde, haciz konulan taşınmaza takdir olunan kıymetin belirtilmemiş olması halinde, borçlunun taşınmaza konulan değeri ne zaman öğrendiğinin araştırılması gerekeceğini»(51)

√ «Borçlunun, yokluğunda yapılan haczi ‘haczedilen malların yediemin olarak avukatına teslim edildiği tarihte’ öğrenmiş sayılacağını»(52)

√ «Müflisin, deftere kadedilen taşınmazı hakkında meskeniyet iddiasında bulunabileceğini, bu takdirde şikayet süresinin, ‘müflisin, taşınmazının deftere kaydedildiğini öğrendiği tarihten itibaren’ işlemeye başlayacağını»(53)

√ «103 davet kağıdına, haciz tarihinin yanlış yazılmış olmasının, haczedilmezlik şikayetinin yapılmasına süre yönünden etkili olmayacağını»(54)

belirtmiştir.

---

(1) POSTACIOĞLU, İ. İcra Hukuku Esasları, 1982, s: 304 - KURU, B. İcra ve İflas Hukuku, C:1, 1988, s: 632 - BERKİN, N. İcra Hukuku Rehberi, 1980, s: 228

(2) Bknz: 12. HD. 22.4.2005 T. 5078/8749; 24.3.2005 T. 2607/6131; 7.6.2004 T. 9875/14493

(3) Bknz: 12. HD. 11.4.2005 T. 4972/7727; HGK. 22.1.2003 T. 12-17/29

(4) Bknz: 12. HD. 1.11.2004 T. 18582/22825

(5) Bknz: 12. HD. 2.7.2004 T. 13624/17620; 27.1.2004 T. 24138/1525

(6) Bknz: 12. HD. 10.6.2004 T. 10542/14779; 21.4.2003 T. 780/8839

(7) Bknz: 12. HD. 31.1.2002 T. 1106/1776

(8) Bknz: 12. HD. 23.2.2001 T. 2485/3502

(9) Bknz: 12. HD. 11.4.1995 T. 4954/5355; 6.7.1993 T. 7575/12233

(10) Bknz: 12. HD. 8.4.2005 T. 3980/7620

(11) Bknz: 12. HD. 25.2.2005 T. 1097/3889; 21.3.1994 T. 2959/3600

(12) Bknz: 12. HD. 4.2.2005 T. 24851/1823; 1.2.2005 23857/1473; 23.12.2004 T. 2107/26584

(13) Bknz: 12. HD. 24.1.2005 T. 24084/860

(14) Bknz: 12. HD. 7.12.2004 T. 20700/25270

(15) Bknz: 12. HD. 6.2.2004 T. 21016/25210; 7.6.2004 T. 9946/14470; 2.5.2003 T. 7124/9945

(16) Bknz: 12. HD. 29.6.2004 T. 13080/1716; 2.6.1986 T. 12712/6560

(17) Karş: 12. HD. 28.3.2003 T. 3691/6639; 4.5.2001 T. 6837/7774

(18) Bknz: 12. HD. 18.5.2004 T. 9100/12906; 19.1.2004 T. 23543/546; 17.5.2001 T. 7816/8699

(19) Bknz: 12. HD. 16.3.2004 T. 955/6162; 2.5.2002 T. 3091/9217

(20) Bknz: 12. HD. 30.12.2003 T. 25795/26863; 1.5.2003 T. 5328/9677; 17.10.2002 T. 19204/21069

(21) Bknz: 12. HD.18.9.2003 T. 13921/17913

(22) Bknz: 12. HD. 30.6.2003 T. 12321/15477

(23) Bknz: 12. HD. 27.3.2001 T. 4174/5246

(24) Bknz: 12. HD. 12.11.2002 T. 21935/23248

(25) Bknz: 12. HD. 1.7.2002 T. 13727/14196

(26) Bknz: 12. HD. 28.2.2002 T. 3096/4165; 25.9.1990 T. 2202/8980

(27) Bknz: 12. HD. 12.12.2000 T. 18967/19713

(28) Bknz: 12. HD. 3.6.1994 T. 6698/7364

(29) Bknz: 12. HD. 21.1.1987 T. 16864/437

(30) Bknz: 12. HD. 15.2.1978 T. 1456/1354

(31) Bknz: 12. HD. 9.3.2004 T. 251/5399

(32) Bknz: 12. HD. 15.1.2004 T. 23158/282; 2.3.1999 T. 1879/2387

(33) Bknz: 12. HD. 27.9.2002 T. 20678/18859; 13.11.1995 T. 15820/15698; 21.3.1994 T. 3521/3595

(34) Bknz: 12. HD. 20.9.2002 T. 16152/17449

(35) Bknz: 12. HD. 19.4.2002 T. 7062/8185

(36) Bknz: 12. HD. 7.2.2002 T. 1255/2607

(37) Bknz: 12. HD. 5.6.2001 T. 9045/10029; 17.9.1997 T. 8099/8739

(38) Bknz: 12. HD. 13.11.1997 T. 11492/12752

(39) Bknz: HGK. 29.1.1997 T. 12-722/3

(40) Karş: 12. HD. 14.5.1996, 5647/6440

(41) Bknz: 12. HD. 25.5.1995 T. 7477/7644; 9.11.1995 T. 15921/15577

(42) Bknz: 12. HD. 26.10.1995 T. 14079/14492

(43) Bknz: 12. HD. 12.10.1995 T. 12562/13570; 11.5.1993 T. 4350/8819; 9.2.1993 T. 12831/2302

(44) Bknz: 12. HD. 20.9.1995 T. 11385/1628; 6.7.1994 T. 9205/9445

(45) Bknz: 12. HD. 24.10.1994 T. 12460/12876

(46) Bknz: 12. HD. 23.9.1993 T. 9740/13942

(47) Bknz: 12. HD. 20.5.1993 T. 5332/9487

(48) Bknz: 12. HD. 2.4.1993 T. 980/5839

(49) Bknz: 12. HD. 11.2.1993 T. 13149/2424

(50) Bknz: 12. HD. 6.3.1989 T. 7636/3090

(51) Bknz: 12. HD. 10.7.1986 T. 13787/7922

(52) Bknz: 12. HD. 28.4.1986 T. 10954/4946

(53) Bknz: 12. HD. 30.6.1981 T. 4678/6254

(54) Bknz: 12. HD. 9.6.1981 T. 1849/5627